Τι κάνει ένας εγκληματολόγος;

Πολλοί από εσάς έχετε την απορία τι είναι η εγκληματολογία και με τι ασχολείται ένας εγκληματολόγος.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα προσπαθήσω να λύσω τις απορίες σας αλλά και να κάνω την ανατομία των κοινωνικών εγκλημάτων που επιτελούνται καθημερινά. Εγκληματολογία  είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη συστηματική μελέτη του εγκλήματος ως κοινωνικού φαινομένου και ως προϊόν της δραστηριότητας, καθώς και τις μεθόδους πρόληψης και καταστολής του.

Η Εγκληματολογία αποτελεί ένα ιδιαίτερο πολυσύνθετο επιστημονικό κλάδο γνώσης στον οποίο συνεισφέρουν με πορίσματα και μεθόδους η  Κοινωνιολογία, η Ψυχολογία, η Ψυχιατρική, η Ανθρωπολογία, η Στατιστική, η Νομική, η Βιολογία κ.ά.

Εγκληματολογία επίσης ονομάζεται η επιστήμη η οποία μελετά το έγκλημα ως ανθρώπινη πράξη, αλλά και ως κοινωνικό φαινόμενο. Μελετά επίσης, τον εγκληματία, αλλά και την κοινωνική αντίδραση στο έγκλημα, καθώς και τους τρόπους για την αντιμετώπισή του.

Περιεχόμενό της είναι η μελέτη της διάπραξης του εγκλήματος και η αντιμετώπισή του. Η εγκληματολογία από τον 19ο αιώνα και μετά αποτελεί αυτόνομη επιστήμη από την Ποινική επιστήμη. Έχουν και οι δύο επιστήμες σαν αντικείμενο το έγκλημα, αλλά η κάθε επιστήμη το εξετάζει διαφορετικά από άποψη μεθοδολογίας.

Η εγκληματολογία προσπαθεί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως:

• Τι είναι στην ουσία του το έγκλημα;

• Γιατί υπάρχει εγκληματικότητα;

• Ποιοι είναι οι γενεσιουργοί της παράγοντες-αιτίες;

• Πώς γεννήθηκε το συγκεκριμένο έγκλημα;

• Ο εγκληματίας διαφέρει από τον μη εγκληματία; Ως προς τι; Γιατί;

• Γιατί κάποιοι άνθρωποι εγκληματούν και άλλοι όχι;

• Πώς περνά κάποιος στην εγκληματική πράξη;

• Πώς δημιουργούνται οι ποινικοί κανόνες και οι ποινικοποιημένες συμπεριφορές; Ποιους εξυπηρετούν;

• Σε τι διαφέρουν οι ποινικοί νόμοι από άλλους κοινωνικούς κανόνες;

• Πώς πρέπει να αντιμετωπισθεί;

• Ποιες οι τάσεις της εγκληματικότητας σε μια συγκεκριμένη χώρα και μια συγκεκριμένη περίοδο;

• Ποια είναι τα καταλληλότερα μέτρα;

• Ποιες είναι οι καταλληλότερες μέθοδοι σωφρονισμού;

 Περιλαμβάνει κλάδους, όπως την Ανακριτική, την Αντιεγκληματική Πολιτική, την Θεωρητική Εγκληματολογία, , την Εμπειρική Εγκληματολογία , την Συγκριτική Εγκληματολογία  και τέλος την διάκριση μεταξύ Γενικής  και Κλινικής Εγκληματολογίας.

Ο  σημαντικότερος ρόλος ενός εγκληματολόγου είναι να προλαμβάνει το έγκλημα. Το τι ακριβώς θεωρείται έγκλημα προσδιορίζεται κάθε φορά από την εκάστοτε δομή και λειτουργία της κοινωνίας. Γιατί έγκλημα είναι και να καταδικάζεις το μέλλον χιλιάδων νέων αφαιρώντας τους το δικαίωμα στην εργασία, της αξιοπρεπούς διαβίωσης, αφαιρώντας τους τα όνειρα και οδηγώντας αυτούς στη μετανάστευση. Έγκλημα είναι να μένουν απαθείς οι ιθύνοντες στα καίρια προβλήματα των μειονεκτούντων κοινωνικών ομάδων , οι οποίες σε λίγο καιρό θα πρέπει να αλλάξουν ονομασία διότι θα πλεονεκτούν. Η φτώχεια και η εξαθλίωση μαστίζει όλο και περισσότερες κοινωνικές ομάδες και το κοινωνικό κράτος το κράτος πρόνοιας εμφανίζεται σε όλες τις πτυχές της διαβίωσης μας. Σε λίγο καιρό  όλοι σχεδόν θα έχουμε τα δελτία φτωχού ή δεν ξέρω πως αλλιώς μπορούν να ονομαστούν με βάση τα οποία θα εισπράττουμε ότι χρειαζόμαστε σε πενιχρή πάντα μορφή.

Κάποτε λοιπόν το έγκλημα ήταν κάτι τόσο προσδιορισμένο και χειροπιαστό.

Σήμερα όμως ακόμη και ο βιασμός των συνειδήσεων θεωρείται έγκλημα. Τα χειρότερα εγκλήματα να γνωρίζετε ότι είναι τα αόρατα, εκείνα που δε φαίνονται. Εκείνα που φαίνονται σκοτώνουν μια φορά το άτομο και υπάρχουν σαφείς κανόνες που καταδικάζουν το έγκλημα.

Τα αόρατα ας τα ονομάσω όμως έτσι σκοτώνουν καθημερινά χιλιάδες ανθρώπους, τους στερούν το παρόν αλά και το μέλλον. Είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, οι άνθρωποι της βιοπάλης που ενώ εργάζονται δεν καρπώνονται τα οφέλη της εργασίας. Ενώ δεν χρωστάνε σε κανένα βρέθηκαν χρεωμένοι να πληρώνουν δικά τους αγαθά όπως π.χ το σπίτι τους. Αγαθά που άλλοτε ήταν δημόσια έχουν ιδιωτικοποιηθεί και πληρώνουν και αυτά! Είναι σαν τους μέρμηγκες που εργάζονταν όμως για τους Τζίτζικες.

Και περπατώ  και περπατώ και σκέφτομαι τι είναι λοιπόν  το έγκλημα; Είναι αυτό που σε σκοτώνει πολλές φορές με αργό και βασανιστικό τρόπο. Πολλές φορές οι ίδιοι σκοτώνουμε τον εαυτό μας κάνοντας λάθη που γυρίζουν μπούμερανγκ. Όταν λοιπόν εσύ ο ίδιος δε νοιάζεσαι για το Εγώ σου πώς απαιτείς να νοιαστούν οι άλλοι για σένα; Όταν πεθαίνει κάποιος είναι αργά η ανατομία του εγκλήματος πρέπει να γίνεται πριν. Όσο ακόμη υπάρχουμε να προλαμβάνουμε καταστάσεις. Ο ρόλος λοιπόν του εγκληματολόγου δεν είναι μόνο να διερευνά τα αίτια του θανάτου αλλά και να προλαμβάνει το θάνατο. Ο άνθρωπος πολλές φορές φέρεται σαν ψυχασθενής εγκληματίας. Πρώτα διαπράττει χωρίς τύψεις ένα φόνο και μετά κλαίει το θύμα του όταν συνειδητοποιεί την πράξη του.

Ευελπιστώ όλοι μας να αναχαιτίσουμε τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που σε ένα μεγάλο ποσοστό είμαστε συνυπεύθυνοι για την ύπαρξη τους! Ο ωχαδερφισμός και η μεμψιμοιρία δεν ωφελούν πλέον.

Όπως λέει και μια παροιμία όπως στρώσεις θα κοιμηθείς. Εμείς βέβαια καταλαβαίνουμε κάπως αργά ότι στρώσαμε λάθος και τότε λέμε: στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα!

Ποια είναι λοιπόν τα λάθη που πρέπει να επικεντρωθούμε διορθώνοντας τα;

Η ιστορία του εγκλήματος στην Ελλάδα θα μπορούσε να ήταν αυτός ο τίτλος.

Ο κοινός παρανομαστής πάντως είναι η αφροσύνη στο κυνήγι του εύκολου κέρδους με νόμιμο ή με παράνομο τρόπο, το πούλημα και το ξεπούλημα της Ελληνικής γης, η καταστρατήγηση των νόμων ή και η θέσπιση νόμων στην υπηρεσία των συμφερόντων, αδιαφορώντας για το τι θα μείνει στις επόμενες γενιές.

Και βέβαια «η ανατομία γίνεται πάντοτε επί πτωμάτων και όχι επιζώντων οργανισμών».

Ιωάννα Χαρμπέα

Κοινωνιολόγος- Εγκληματολόγος