Ήταν 7 Ιουνίου 1822 και υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα ναυτικά κατορθώματα της Ελληνικής Επανάστασης.
Κάτι περισσότερο από 2 μήνες, είχαν μεσολαβήσει από την καταστροφή της Χίου από τον Τουρκικό στόλο και είχε έρθει η ώρα της εκδίκησης…
Μια αρμάδα από 64 πλοία με Αρχιναύαρχο τον Ανδρέα Μιαούλη, συγκεντρώθηκε στα Ψαρά στα τέλη Απριλίου και έψαχναν την ευκαιρία.’
Αρχικά, έγιναν απόπειρες επιθέσεων, αλλά απέτυχαν, όπως απέτυχε και η απόπειρα πυρπόλησης της Τουρκικής ναυαρχίδας.
Στο μεταξύ, εκδηλώθηκε απειθαρχία των πληρωμάτων, εξαιτίας της καθυστέρησης καταβολής της μισθοδοσίας τους, αλλά και διαφωνίες μεταξύ των Υδραίων και Σπετσιωτών ναυάρχων. Οι Σπετσιώτες ναύαρχοι Ανδρούτσος και Χατζηαναργύρου έκριναν φρόνιμο να αποχωρήσουν από την κοινή προσπάθεια για να μην προκληθεί ρήξη στο ελληνικό στρατόπεδο και σάλπαραν για το νησί τους.
Την ίδια ημέρα, οι Ψαριανοί πήραν την απόφαση να χτυπήσουν τον Τουρκικό στόλο με πυρπολικά. Την απόφαση επικρότησε ο Μιαούλης, καθώς και οι άλλοι δύο Υδραίοι Ναύαρχοι Λάζαρος Λαλεχός και Ιωάννης Βούλγαρης. Την επιχείρηση ανέλαβαν να εκτελέσουν δύο πυρπολικά, ένα από κάθε πλευρά.
Την 1η Ιουνίου τα δύο πυρπολικά, ένα ψαριανό με κυβερνήτη τον Κωνσταντίνο Κανάρη και ένα υδραϊκό με κυβερνήτη τον Ανδρέα Πιπίνο ξεκίνησαν προς αναζήτηση του Τουρκικού στόλου.
Τα δύο πυρπολικά συνόδευαν τέσσερα μπρίκια (δύο ψαριανά με πλοιάρχους τους Νικόλαο Γιαννίτση και Γεώργιο Κουτσούκο και δύο Υδραϊκά με τους Ιωάννη Ζάκα και Αντώνιο Ραφαλιά), που θα αναλάμβαναν τη διάσωση των πληρωμάτων μετά την πυρπόληση.
Τα 2 πυρπολικά πλησίασαν τον τουρκικό στόλο, που ναυλοχούσε στη Χίο και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία για να δράσουν.
Το Υδραϊκό πυρπολικό υπό τον Πιπίνο κινήθηκε προς την υποναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου, επιχείρησε να προσκολληθεί, αλλά παρασύρθηκε από τον άνεμο και αποσπάσθηκε. Αντίθετα ο Κανάρης κατόρθωσε να προσδέσει το πυρπολικό του στην Τουρκική ναυαρχίδα. Σχεδόν αμέσως το ξύλινο σκαρί του μεγαλοπρεπούς πλοίου λαμπάδιασε και άρχισε να καίγεται σαν πυροτέχνημα. Ο Καρά Αλής έσπευσε να εγκαταλείψει το πλοίο και επιβιβάσθηκε σε λέμβο, αλλά ένα κομμάτι από το φλεγόμενο κεντρικό κατάρτι του πλοίου τον χτύπησε στο κεφάλι και τον τραυμάτισε θανάσιμα. Οι 2.000 άνδρες που βρίσκονταν πάνω στη ναυαρχίδα χάθηκαν σχεδόν όλοι.
Οι 32 άνδρες που συγκροτούσαν τα πληρώματα των 2 πυρπολικών, έφθασαν σώοι στα Ελληνικά πλοία που τους περίμεναν στα ανοιχτά. Η επιστροφή τους στα Ψαρά ήταν θριαμβευτική.
Το κατόρθωμα του Κανάρη έδωσε κουράγιο στους επαναστατημένους Έλληνες και συγκίνησε βαθύτατα την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Στην Ευρώπη κυκλοφόρησαν χαλκογραφίες, που παριστούσαν τον Κανάρη με τον δαυλό στο χέρι, και τα χρήματα από τις πωλήσεις τους απεστάλησαν στην Ελλάδα για την ενίσχυση του αγώνα.
Για να τιμήσει τα πληρώματα των δύο πυρπολικών, το τότε Υπουργείο Ναυτιλίας πρότεινε στην Κυβέρνηση να τους παρασημοφορήσει και να τους χορηγήσει εκτάσεις γης.
Η τότε Βουλή ενέκρινε την πρόταση, η οποία όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ…