Το διετύπωσε ένας μεγάλος θεωρητικός της πολεμικής τέχνης στο έργο του «Περί πολέμου».
Ο Πρώσος Στρατιωτικός Κάρλ Φίλιπ Γκοτφριντ Φον Κλαούζεβιτς, «Δεν ξεκινάς έναν πόλεμο, αν δεν είσαι βέβαιος ότι θα τον κερδίσεις».
Το «περί πολέμου», διδάσκεται σε όλες τις στρατιωτικές Σχολές και Ακαδημίες. Φαίνεται όμως, ότι οι Ρώσοι Στρατηγοί αλλά και ο «αρχιστράτηγος» Πούτιν απουσίαζαν από το μάθημα. Ξεκίνησαν έναν αβέβαιο ως προς τα αποτελέσματα πόλεμο. Δεν ζύγισαν καλά όλες τις παραμέτρους.
Στο στρατιωτικό σκέλος
Έκαναν μια πολύ ρηχή και επιδερμική εκτίμηση. Μια πανίσχυρη στρατιωτική μηχανή εναντίον ενός σχεδόν ανύπαρκτου στρατού. Εύκολη υπόθεση. Σχεδόν περίπατος. Δεν έλαβαν καν υπόψη τον παράγοντα πατριωτισμό. Μια σταθερά που ενυπάρχει στο DNA όλων των λαών. Δεν εκτίμησαν σωστά την ψυχολογία του επιτιθέμενου και του αμυνόμενου.
Η κατακτητική διάθεση του πρώτου υστερεί σε πάθος, γενναιότητα, αυτοθυσία, στοιχεία τα οποία στον αμυνόμενο φθάνουν στο πικ καθώς υπερασπίζεται την πατρίδα, την ζωή, το σπίτι, την οικογένεια. Αν χάσει αυτά, τα χάνει όλα. Προκειμένου να τα διασώσει, αντιστέκεται μέχρις αυτοθυσιασμού. Έτσι λοιπόν, η γρήγορη υποταγή δεν ήρθε. Αιφνιδιάσθηκαν από την πολεμική τακτική των Ουκρανών. Δεν την είχαν υπολογίσει. Χωρίς να διαθέτουν τον αναγκαίο εξοπλισμό, αυτοοργανώνονται και αυτοσχεδιάζουν.
Δεν δίνουν μετωπικές μάχες, αλλά επιδίδονται στην τακτική του ανορθόδοξου πολέμου. Απόγονοι του Εμιλιέν Πουγκατσώφ είναι. Τι γνωρίζουν καλά αυτή την τέχνη.
Οι Ρώσοι, δεν ήταν προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο. Οι Στρατηγοί των είχαν την αίσθηση, ότι πάνε για εκδρομή παρά για στρατιωτική επιχείρηση. Οι στρατιώτες δεν «διαπαιδαγωγήθηκαν» καταλλήλως. Δεν δείχνουν μεγάλη προθυμία να καταλάβουν μια χώρα, η οποία μπορεί να μην είναι εθνικά «ομόθρησκη», πλην όμως στην Ρωσική συλλογική συνείδηση είναι καταχωρημένη ως φυλετικά συγγενής.
Όλα αυτά γεννούν κάποια ερωτηματικά. Αν δεν μπορείς να καταλάβεις μια σχεδόν άοπλη χώρα, τι θα συνέβαινε αν είχες απέναντι σου έναν αξιόμαχο στρατό;
Αυτό διαπερνά στην Ρωσική κοινωνία, η οποία αρχίζει να αμφιβάλει και να αμφισβητεί. Η αυτοπεποίθηση χαμηλώνει. Η εικόνα του ισχυρού ανδρός αρχίζει να ξεθωριάζει. Πρώτο πλήγμα αυτό για τον Πούτιν.
Στο πολιτικό σκέλος
Νηπιώδης διάγνωση. Την χαλαρότητα η ακόμη και την διχογνωμία της Δύσης την εξέλαβαν ως κάτι το μόνιμο. Πίστευαν ότι τα αντικρουόμενα συμφέροντα θα υπερισχύσουν και δεν θα επιτρέψουν την δημιουργία ενός συμπαγούς μετώπου. Διαψεύσθηκαν οικτρά. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης περιθωριοποίησε τις διαφορές. Ο αναδυόμενος κίνδυνος λειτούργησε συσπειρωτικά.
Χώρες με ενεργειακή εξάρτηση αλλά και τεράστιες εμποροοικονομικές συναλλαγές όπως η Γερμανία, σε μια διαφοροποίηση της οποίας πολλά ποντάριζε ο Πούτιν, έβαλαν σε δεύτερη μοίρα το οικονομικό κόστος. Προέχει η αντιμετώπιση του εξ ανατολών επιδρομέα.
Το άγος των δύο παγκόσμιων πολέμων είχε ενταφιάσει τον Γερμανικό μιλιταρισμό. Τα ενοχικά σύνδρομα του παρελθόντος την έσπρωξαν να ακολουθήσει μια καθαρά οικονομοκεντρική πολιτική εκμηδενίζοντας την στρατιωτική. Ο Πούτιν το κατάφερε αυτό. Να αφυπνίσει ένα κοιμώμενο γίγαντα.
Εάν η Γερμανία υλοποιήσει το τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα που εξήγγειλε ο κ. Σόλτς, η αλλαγή των συσχετισμών θα είναι δραματική.
Αλλά και χώρες παραδοσιακά ουδέτερες όπως η Σουηδία η ακόμη και η Ελβετία, ο Πούτιν κατάφερε να τις βάλει απέναντι του. Αυτό που δεν μπορούσαν να πετύχουν οι ΗΠΑ, το προσέφερε ο Πούτιν.
Συν τοις άλλοις, ξύπνησε και τον αντιρωσισμό των γειτονικών κρατών. Ο Πούτιν ξέμεινε από συμμάχους. Ο περιβόητος άξονας Μόσχας –Πεκίνου δεν μπορεί προς το παρόν τουλάχιστον να ενεργοποιηθεί, αν και πρόκειται για δύο σιαμαίες κυβερνητικές εκδοχές. Σε βάθος χρόνου ίσως.
Το 80% των οικονομικών και εμπορικών συναλλαγών της Κίνας διεξάγεται με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. Τα εισαγόμενα ευρώ και δολάρια είναι αυτά που εκτίναξαν την ανάπτυξη της. Δεν δείχνει διατιθεμένη να τα χάσει χάριν της Ρωσίας.
Και όχι μόνο αυτό. Ανησυχεί κιόλας. Γνωρίζει, ότι εάν η Δύση μπει σε μια υφεσιακή τροχιά, αυτό θα κοντύνει και την Κινεζική ανάπτυξη. Την μόνη βοήθεια που μπορεί να της προσφέρει στην παρούσα φάση, είναι να απόσχει από κάποιες ψηφοφορίες του ΟΗΕ η να εκφέρει κάποια ευχολόγια. Πέραν τούτου ουδέν. Συμπέρασμα. Ο Βασιλιάς δεν είναι απλώς γυμνός, αλλά μάλλον ολόγυμνος.
Στο οικονομικό σκέλος
Η Ρωσία είναι μία μεσαία οικονομία. Η συμβολή της στο παγκόσμιο ΑΕΠ είναι κοντά στο 2%. Όσο περίπου και της Ιταλίας. Των ΗΠΑ και των συμμάχων της περίπου στο 55%-60%. Χαώδης η διαφορά. Ασύγκριτη η οικονομική υπεροχή.
Η Ρωσία, μπορεί στρατιωτικά να παραμένει ακόμη αρκούδα, οικονομικά όμως είναι ένας σκίουρος. Το νόμισμά της δεν συμμετέχει στις διεθνείς συναλλαγές. Οι παγκόσμιες συναλλαγές γίνονται με δολάρια, ευρώ, άντε και λίγο γιεν. Όλα τα υπόλοιπα χαρτονομίσματα είναι απλώς χαρτοπετσέτες.
Με το πλεονέκτημα αυτό οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και Ε.Ε. μπορούν να εκδίδουν όση ποσότητα νομίσματος χρειάζονται οι χώρες για τις συναλλαγές τους. Θα διαταραχθεί βέβαια η νομισματική ισορροπία, καθώς θα πρόκειται για πληθωριστικό χρήμα. Θα έχουμε επίσης και μια αύξηση του δημόσιου χρέους. Την δουλειά τους όμως θα μπορούν να την κάνουν για όσο διάστημα χρειασθεί.
Εντάξει, δεν θα περάσει και η Δύση «αβρόχοις ποσί» αυτή την δοκιμασία. Θα πληρώσει το τίμημα της. Διαθέτει παρόλα αυτά μεγαλύτερες αντοχές και μεγαλύτερη ευελιξία. Η Ρωσία όμως τι θα κάνει όταν εξανεμισθούν τα όποια αποθεματικά διαθέτει; Το ρούβλι δεν περνά πουθενά. Ούτε ένα κιλό αλεύρι δεν μπορείς να αγοράσεις.
Όταν κλείσουν οι δυτικές στρόφιγγες, η Ρωσική οικονομία θα βρεθεί σε ένα οικονομικά αποοξυγονοποιημένο περιβάλλον. Θα εισέλθει στο κενό.
Γιατί οι Ρώσοι δεν διακόπτουν την ροή πετρελαίου και φυσικού αερίου προς την Δύση για να την τιμωρήσουν. Τη λυπούνται; Όχι μόνον δεν σκέπτονται κάτι τέτοιο, αλλά την εκλιπαρούν να μην προχωρήσει σε εμπάργκο. Γιατί; Γιατί είναι η μόνη οδός εισαγωγής ευρώ και δολαρίων. Χωρίς αυτά θα κλατάρουν σύντομα.
Με την πιστοληπτική της ικανότητα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα και τα ομόλογα της χαρακτηρισμένα από τους οίκους αξιολόγησης ως «σκουπίδια», η θηλιά θα σφίγγει συνεχώς. Ήδη μεγάλες επιχειρήσεις την εγκαταλείπουν. Ίσως δούμε και Ρώσους Ολιγάρχες να κάνουν το ίδιο. Θα μιλάμε για μια περίκλειστη οικονομία, χωρίς κανένα λιμάνι ανεφοδιασμού. Θα στριμώχνεται συνεχώς στα σχοινιά και κάποια στιγμή θα γονατίσει. Δεν θα αντέξει επί μακρόν.
Η οικονομία μπορεί να μην περιέχει την κλασική πυρηνική γόμωση των βαλλιστικών πυραύλων, δεν παύει όμως να είναι ένα ειρηνικό πυρηνικό όπλο. Όταν εκτοξευθεί εναντίον μιας χώρας η οποία δεν διαθέτει ικανή οικονομική αντιπυραυλική προστασία, τότε, αποδομεί και κατακαίει τα πάντα.
Σε έναν οικονομικό πόλεμο, ένας άλλος δείκτης που βεβαιώνει ποιος πράγματι χάνει, το δείχνει η συναλλαγματική ισοτιμία. Δείτε τι συμβαίνει. Το ρούβλι καταρρέει, και έναντι του δολαρίου και έναντι του ευρώ.
Ο Πούτιν υπολόγιζε σε έναν αγώνα ταχύτητας. Από την στιγμή που αυτός ο αγώνας εξελίχθηκε σε αντοχής, όλοι οι σχεδιασμοί ακυρώνονται. Η Δύση δεν δείχνει διατεθειμένη να άρει τον αποκλεισμό. Ο οικονομικός πολιορκητικός κριός καλά κρατεί. Δεν θα υπάρξει χαλάρωση. Ίσως να δούμε και μια εντονότερη οικονομική επίθεση. Δείχνει αποφασισμένη να το φθάσει μέχρι τέλους.
Έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, δεν είναι δυνατόν να υπάρξουν δύο καθαροί νικητές. Ο ένας θα είναι γιαλαντζί. Ποιος θα είναι αυτός; Συνήθως εκείνος που τα βάζει με όλους. Βλέπε Χίτλερ, Ναπολέοντα κ.λ.π.
Δεν γίνεται να βγει νικητής και τροπαιοφόρος από αυτή την σύγκριση ο Πούτιν. Όσες παραδοξότητες και αν συμβούν. Στο τέλος θα υποχωρήσει και ως αντάλλαγμα θα πάρει έναν «αξιοπρεπή συμβιβασμό». Θα του δοθεί μια οδός διαφυγής. Ενδεχομένως κάτι να πάρει. Παίζουν Κριμαία και Ντονμπάς. Πάντως, όχι αυτό που ονειρεύεται. Εάν δεν το εκμεταλλευθεί, θα καταστραφεί. Ό,τι και αν συμβεί όμως, η εικόνα του μεγάλου ηγέτη θα έχει στραπατσαριστεί. Ο Πούτιν θα είναι άλλο ένα θύμα της μεγαλομανίας και του μεγαλοϊδεατισμού. Δεν είναι άλλωστε ο πρώτος. Προηγήθηκαν πολλοί. Κρίμα. Γιατί, ανεξάρτητα από τον απολυταρχικό τρόπο που κυβερνά, είχε καταφέρει να κάνει την Ρωσία ομοτράπεζη των μεγάλων παικτών. Τι να πεις. «Μωραίνει κύριος ον βούλεται απολέσαι». Η αρχαία αυτή ρήση, του πάει γάντι.
Υ.Γ. Ο Πούτιν αυτοπαγιδεύθηκε. Μοιάζει με εκείνον που ανέβηκε στην σκεπή, του πήρανε την σκάλα και τώρα δεν γνωρίζει πως να κατέβει.