Η ημέρα που «γεννήθηκε» ο θρύλος του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού

Το ημερολόγιο έδειχνε 4 Μαρτίου 1910 και στο Λιβόρνο της Ιταλίας, καθελκύεται το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ».

Ήταν 13 χρόνια μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο και η Ελλάδα, διέθετε ελάχιστη δύναμη απαρχαιωμένων τορπιλοβόλων και 3 Γαλλικών θωρηκτών και υπήρχε η ανάγκη για την δημιουργία αξιόμαχου στόλου με 8 αντιτορπιλικά.

Στα Ναυπηγεία Ορλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας, κατασκευαζόταν θωρακισμένο καταδρομικό το οποίο είχε παραγγελθεί από το Ιταλικό Ναυτικό. Όμως, η ακύρωση της παραγγελίας από την μεριά των Ιταλών και η άμεση προκαταβολή του 1/3 της συνολικής αξίας του πλοίου επέτρεψαν την απόκτηση του πλοίου από την Ελλάδα για την απόκτηση του οποίου είχε ενδιαφερθεί και η Τουρκία…

Το ποσόν της προκαταβολής, προήλθε από την διαθήκη του Γεωργίου Αβέρωφ και ανήρχετο σε 8 εκ. χρυσές δραχμές, ενώ το υπόλοιπο ποσό των 15.650.000 χρυσών δραχμών καλύφθηκε από το Ταμείο Εθνικού Στόλου που συγκεντρώθηκε από εράνους μεταξύ όλων των Ελλήνων ανά την υφήλιο.

.Η διαθήκη του Γεωργίου Αβέρωφ όριζε ότι το 1/5 της περιουσίας του παραχωρείται για την ναυπήγηση ισχυρού καταδρομικού πλοίου που θα φέρει το όνομα του και διασκευασμένο κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να χρησιμεύει ως Εκπαιδευτικό πλοίο της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.

Το 10.200 τόνων τεθωρακισμένο καταδρομικό, είχε Ιταλικές μηχανές 19.000 ίππων, 22 Γαλλικούς λέβητες, Γερμανικές γεννήτριες και Αγγλικά πυροβόλα 190 και 234 χιλιοστών. Η μέγιστη ταχύτητα που ανέπτυσσε το πλοίο ήταν 23 κόμβοι.

Το «Αβέρωφ» την 1 Σεπτεμβρίου 1911 κατέπλευσε στο Φάληρο, όπου έγινε δεκτό από τους Έλληνες με ενθουσιασμό και τον Οκτώβριο του 1912 με την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ρίχθηκε στην μάχη ξεκινώντας την θρυλική ιστορία του υπερασπίζοντας την πατρίδα και αποτελώντας το φόβητρο για εχθρούς στο Αιγαίο.

Με την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 1944 και ύστερα από απουσία σχεδόν 4 ετών, το «Αβέρωφ» επέστρεψε στις 16 Οκτωβρίου 1944 το απόγευμα στην Ελλάδα, φέρνοντας μαζί του την τότε εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση και αγκυροβόλησε πανηγυρικά στον φαληρικό όρμο.

Το 1945 ήταν το τελευταίο ταξίδι του στην Ρόδο όπου συμμετείχε στις εορταστικές εκδηλώσεις ενσωματώσεως των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα. Στο χρονικό διάστημα 1947 έως 1949 το Θωρηκτό έγινε έδρα του Αρχηγείου Στόλου στο Κερατσίνι.

Το 1952 διατάχθηκε ο παροπλισμός του και από το 1957 μέχρι το 1983, το θωρηκτό παρέμεινε πρυμνοδετημένο στον Πόρο.

Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το αναγεννήσει. Μετά από περίπου 30 χρόνια στο περιθώριο, το θωρηκτό ξεκίνησε την νέα του πορεία.

Ρυμουλκήθηκε από τον Πόρο στο Φάληρο, όπου άρχισαν οι εργασίες αποκατάστασής του και μεγάλο μέρος των δαπανών προήλθε από δωρεές ιδιωτών, οι σημαντικότερες των οποίων ήταν της Κυπριακής Δημοκρατίας, της οικογένειας Λάτση και του Ιδρύματος Ωνάση.

Σήμερα το πλοίο-μουσείο «Γ. Αβέρωφ» αποτελεί ιερό μνημείο που τιμούνται όλοι οι πεσόντες του Πολεμικού Ναυτικού και αποτελεί εδώ και χρόνια δραστήρια εκπαιδευτική κοινότητα με καθημερινές επισκέψεις σχολείων, ιδρυμάτων, οργανισμών, καθώς και πλήθους ιδιωτών. Με τις επισκέψεις αυτές πραγματοποιείται και η δεύτερη πτυχή του οράματος του δωρητή, που ήθελε το πλοίο, παράλληλα με τον εθνικό του σκοπό, να εκπληρώνει και εκπαιδευτική αποστολή.