«Η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού (βιολογικό ρολόι) συνδέεται με την εμφάνιση και ανάπτυξη καρδιομεταβολικών και ψυχιατρικών νοσημάτων» ανέφερε η Μελπομένη Πέππα, Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, Υπεύθυνη Μονάδος Ενδοκρινολογίας και Μεταβολικών Παθήσεων των Οστών, Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «Αττικόν», σε διαδικτυακή εκδήλωση του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
«Την διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού προκαλεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής και εργασίας που χαρακτηρίζεται από μείωση του νυχτερινού ύπνου ή ύπνο κατά την διάρκεια της ημέρας, χρήση ηλεκτρονικών μέσων την νύχτα, κακή διατροφική συμπεριφορά, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας» ανάφερε χαρακτηριστικά η κ. Πέππα και πρόσθεσε «Η απόκλιση από τον υγιή τρόπο διαβίωσης σχετίζεται με την διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού και την ανάπτυξη σύγχρονων νοσημάτων που εμφανίζουν χαρακτήρες επιδημίας, όπως, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία, κατάθλιψη, καρκίνος και καρδιαγγειακή νόσος. Η σχέση αυτή γίνεται όλο και πιο ανησυχητική στην παιδική και εφηβική ηλικία όπου η κατάργηση των ΄΄υγιεινών΄΄ συνηθειών ύπνου συνδέεται με την ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας και διαταραχών της συμπεριφοράς».
Όπως εξήγησε, «ο κιρκάδιος ρυθμός αποτελεί ΄΄ρολόι΄΄ του οργανισμού με ρυθμική λειτουργία, με ΄΄κεντρικό βηματοδότη΄΄ στον εγκέφαλο και ΄΄περιφερικούς λήπτες στα διάφορα όργανα. Η ανάπτυξη και διατήρηση του κιρκάδιου ρυθμού καθορίζεται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες (φως, διαιτητικές συνήθειες, κ.α.).
Το ΄΄κιρκάδιο ρολόι΄΄ είναι υπεύθυνο για την ρυθμική λειτουργία του ύπνου, την διατροφική συμπεριφορά, την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της καρδιακής συχνότητας, καθώς και την ρυθμική έκκριση των ορμονών.
Ο φυσιολογικός κιρκάδιος ρυθμός καθορίζει την λειτουργικότητα του ανθρώπου στην διάρκεια της ημέρας και την ανάπαυσή του τις νυχτερινές ώρες. Η ανατροπή αυτού του προτύπου ζωής, διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση υπερατλαντικών ταξιδιών σε περιοχές με μεγάλη διαφορά ώρας, όπου εμφανίζεται το φαινόμενο jet lag. Τέτοιου είδους διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό λειτουργίες και νοσήματα όπως, διατροφή, κατάθλιψη, παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη, γονιμότητα, καρδιακή λειτουργία, στρες, διέγερση καρκινικών κυττάρων, διανοητική συγκέντρωση, μνήμη, γήρανση.
Η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού στην εφηβική ηλικία μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα με αποτέλεσμα να παρατηρείται από πολλούς νέους επιθετικότητα, χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών. Στόχος μας θα πρέπει να είναι η ευαισθητοποίηση των γονέων για την υιοθέτηση υγιεινών προτύπων ζωής στα παιδιά, ώστε να έχουμε στο μέλλον υγιείς ενήλικες, στo πλαίσιo της πρωτογενούς αλλά και δευτερογενούς πρόληψης των καρδιομεταβολικών και ψυχιατρικών διαταραχών».
Σύμφωνα με την κ. Πέππα, «κατά την διάρκεια του ύπνου δεν πρέπει να υπάρχει φωτισμός στο υπνοδωμάτιο, τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων. Τις νυχτερινές ώρες εκκρίνεται η μελατονίνη, ορμόνη η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στους κύκλους ύπνου και είναι ζωτικής σημασίας για την ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού. Επομένως, η μελατονίνη, που έχει χαρακτηριστεί και ως η ορμόνη του μέλλοντος, έχει καθοριστική σημασία για τη χαλάρωση και στη συνέχεια την ευεξία του σώματος.
Η ξεκούραση του ανθρώπινου οργανισμού απαιτεί τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου, για παιδιά και ενήλικες, ενώ το τελευταίο γεύμα πρέπει να γίνεται μέχρι τις 8 το βράδυ και όχι αργότερα.
Οι μικρές εκτροπές στον τρόπο ζωής κατά την διάρκεια του καλοκαιριού ή τα Σαββατοκύριακα συνδέονται με διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού οι οποίες όμως είναι αναστρέψιμες. Η μόνιμη ανατροπή είναι επιβλαβής και φέρει μερίδιο ευθύνης για το σύνολο των σύγχρονων μεταβολικών νόσων».