Ανάγκη αναβάθμισης της Δικαιοσύνης

Κατά γενική ομολογία η Ελληνική Δικαιοσύνη αντιμετωπίζει παθογένειες και χρόνια προβλήματα και χρειάζεται ουσιαστικές αλλαγές για να επιτελέσει το κοινωνικό της έργο.

Δεν είμαι ειδικός και καταλαβαίνω πόσο σύνθετο είναι το ζήτημα της Δικαιοσύνης στην χώρα μας. Θέλω όμως να καταθέσω κάποιες σκέψεις με αφορμή τα συχνά παράπονα που εκφράζουν οι πολίτες.

Πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι στο σημερινό άρθρο δεν θα ασχοληθώ με το κεντρικό πολιτικό και ηθικό ζήτημα της κοινωνικής Δικαιοσύνης, των ανισοτήτων και της αναδιανομής του πλούτου.

Θα επικεντρωθώ μόνο στην αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος και την αναγκαιότητα για μεταρρυθμίσεις με σκοπό να αποκτήσει η Δικαιοσύνη το κύρος και την αξιοπιστία στα μάτια της κοινωνίας.

Πρόσφατη έρευνα για την στάση της κοινής γνώμης απέναντι στην Δικαιοσύνη κατέγραψε τα εξής ευρήματα:

Αργοπορία και καθυστέρηση της εκδίκασης των υποθέσεων

Δυσπιστία για δίκαιη απονομή δικαιοσύνης

Αμφιβολία για την ανεξαρτησία των Δικαστών

Υπόνοια για την άσκηση πολιτικής επιρροής

Πολυνομία και δικομανία των Ελλήνων

Φαντάζομαι ότι όλοι συμφωνούμε ότι αυτά είναι τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στα Ελληνικά δικαστήρια.

Ιδιαίτερα σοβαρή είναι η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων.

Η Παγκόσμια Τράπεζα, σε έρευνά της  το 2015, κατέταξε την Ελλάδα στην 155η θέση,  με μέσο όρο έκδοσης 4,5 χρόνια (1.580 ημέρες).

Οι μεγάλες καθυστερήσεις επηρεάζουν αρνητικά και την οικονομία. Για τους επιχειρηματίες είναι τεράστιο πρόβλημα ο μεγάλος χρόνος που χρειάζεται να εκκαθαριστούν επενδυτικές υποθέσεις αφού, όπως συνηθίζουν να λένε «η αργοπορία μιας επένδυσης είναι θάνατος».

Η Δικαστική Εξουσία στην χώρα μας με τις κατάλληλες μεταρρυθμίσεις έχει τις προϋποθέσεις να φτάσει στα Ευρωπαϊκά επίπεδα. Οι Έλληνες Δικαστές έχουν άριστη κατάρτιση και ο αριθμός τους είναι επαρκέστατος. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες με τον υψηλότερο αριθμό Δικαστών ανάλογα με τον πληθυσμό.

Μαζί όμως με τις αναγκαίες θεσμικές αλλαγές θα χρειαστεί  η κοινή προσπάθεια όλων αυτών που εμπλέκονται στην καθημερινή απονομή της Δικαιοσύνης.

Η Πολιτεία οφείλει να παρέχει στο Δικαστικό Σώμα την υποδομή που απαιτείται για τη βέλτιστη άσκηση του λειτουργήματος (πλήρη μηχανοργάνωση, κατάλληλο προσωπικό, χώρους λειτουργίας κ.λπ.).

Στην Ευρώπη κάθε Δικαστής έχει 4 Γραμματείς ως βοηθούς, ενώ στην Ελλάδα μόνο 1 και έτσι δικαιολογούνται οι καθυστερήσεις. Επίσης, είναι  αδιανόητη η έλλειψη αιθουσών για την διεξαγωγή δικών. Η δίκη της «Χρυσής Αυγής», σημαντικής  πολιτικής σημασίας, είναι το ακραίο παράδειγμα. Διήρκεσε 5,5 χρόνια γιατί διακόπηκε επανειλημμένα λόγω αδυναμίας να βρεθεί η κατάλληλη αίθουσα για την διεξαγωγή της.

Οι Δικαστές οφείλουν να είναι ακριβοδίκαιοι και οι αποφάσεις τους να στέλνουν το μήνυμα ότι «όλοι είναι ίσοι απέναντι στον Νόμο». Όταν υπάρχουν αποφάσεις εντελώς αντίθετες στο «κοινό περί δικαίου αίσθημα», όταν για τα ίδια αδικήματα υπάρχει ευνοϊκή μεταχείριση για τους πλούσιους ή τους ανθρώπους που είναι στην εξουσία ή γύρω από αυτήν, οι απλοί πολίτες αισθάνονται ότι χάνουν το μοναδικό όπλο για να πολεμήσουν κάθε αδικία.

Οι Δικηγόροι, για να εξυπηρετείται καλύτερα και γρηγορότερα η απονομή της δικαιοσύνης οφείλουν να μην ενισχύουν την καταχρηστική προσφυγή στα δικαστήρια των πελατών τους, αλλά να ευνοούν την συνεννόηση και τον συμβιβασμό, όπως γίνεται στα νομικά συστήματα πολλών προηγμένων χωρών, όταν αυτό είναι δυνατόν.

Για να γίνουν πράξη οι βαθιές αλλαγές στην Δικαιοσύνη απαιτείται ισχυρή κυβερνητική βούληση και ικανοποιητική συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων. Δυστυχώς, η σημερινή Κυβέρνηση δεν διαθέτει τίποτα από αυτά. Κατάφερε με την συμπεριφορά της να μην διαθέτει ούτε σύμμαχο ούτε συνομιλητή στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Όσον αφορά το ενδιαφέρον της για την λειτουργία της Δικαιοσύνης, έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι το θυμάται όταν αποκαλύπτονται σκάνδαλα και η ίδια αποφεύγει να αναλάβει τις ευθύνες της.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ η αναβάθμιση της Δικαιοσύνης δεν είναι απλά το κεντρικό του σύνθημα αλλά βασική κυβερνητική προτεραιότητα. Έχει προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την θεσμική θωράκιση του Κράτους Δικαίου. Κάθε έγκριτος Νομικός γνωρίζει ότι δεν νοείται απονομή της Δικαιοσύνης χωρίς τις εγγυήσεις του Κράτους Δικαίου. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε δεν υπάρχει ούτε Δικαιοσύνη ούτε Κράτος Δικαίου. Και φυσικά καμία προοπτική κοινωνικής προόδου.

Θα κλείσω με μία «παραπολιτική» αναφορά. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας ανέφερε στο κυβερνητικό του πρόγραμμα την δημιουργία σχολής Δικαστών, ο μηχανισμός προπαγάνδας της Ν.Δ. του επιτέθηκε προδικάζοντας ότι σχεδιάζει να καρατομήσει ιδεολογικά αντιπάλους Δικαστές.

Σε διήμερο συνέδριο του «Κύκλου Ιδεών» (Ε. Βενιζέλος) για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον χώρο της Δικαιοσύνης, με την παρουσία της ΠτΔ και κορυφαίων Νομικών, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και πρώην Πρόεδρος του ΣτΕ, Παν. Πικραμμένος, στην τοποθέτησή του είπε (κατά λέξη) «υπάρχει ανάγκη για δημιουργία νέας γενιάς Δικαστών με άλλες παραστάσεις που θα δεχτούν αξιολόγηση και σεμινάρια». Τόσο κοντά στην πρόταση Τσίπρα!

Όταν επικρατεί η λογική, ο φανατισμός εξατμίζεται και οι συναινέσεις είναι πιθανές. Ας μην είμαστε λοιπόν απαισιόδοξοι, στην Ελλάδα όλα μπορούν να συμβούν.

Ακόμη και η αναβάθμιση της Δικαιοσύνης!

Χρήστος Σιμορέλης

Πρώην Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Τρικάλων